||Sundarakanda ||
|| Sarga 16||( Slokas in English )
Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English
हरिः ओम्
sundarakāṇḍ.
atha ṣōḍaśassargaḥ
praśasya tu praśastavyāṁ sītāṁ tāṁ haripuṁgava|
guṇābhirāmaṁ rāmaṁ ca punaḥ ciṁtāparō'bhavat ||1||
sa muhūrtamiva dhyātvā bhāṣpaparyākulēkṣaṇaḥ|
sītā māśritya tējasvī hanumānvilalāpa ha||2||
mānyā guruvīnītasya lakṣmaṇasya gurupriyā|
yadi sītā'pi duḥkhārtō kālōhi duratatikramaḥ||3||
rāmasya vyavasāyajñā lakṣmaṇasya ca dhīmataḥ |
nātyarthaṁ kṣubhyatē dēvī gaṅgēva jaladāgamē||4||
tulyaśīlavayōvr̥ttāṁ tulyābhijanalakṣaṇām|
rāghavō'rhati vaidēhīṁ taṁ cēyamasitēkṣaṇā||5||
'tāṁ dr̥ṣṭvā navahēmābhāṁ lōkakāntāmiva śriyam|
jagāma manasā rāmaṁ vacanaṁ ca idamabravīt||6||
asyā hētōrviśālākṣyā hatō vālī mahābalaḥ|
rāvaṇa pratimō vīryē kabandhaśca nipātitaḥ||7||
virādhaśca hata ssaṁkhyē rākṣasō bhīmavikramaḥ|
vanē rāmēṇa vikramya mahēndrēṇēva śambaraḥ||8||
caturdaśa sahasrāṇi rakṣasāṁ bhīmakarmaṇām|
nihatāni janasthānē śarai ragniśikhōpamaiḥ||9||
kharaśca nihata ssaṁkhyē triśirāśca nipātitaḥ|
dūṣaṇaśca mahātējā rāmēṇa viditātmanā||10||
]
aiśvaryaṁ vānarāṇāṁ ca durlabhaṁ vālipālitam|
asyā nimittē sugrīvaḥ prāptavān lōka satkr̥tam||11||
sāgaraśca mayā krāṁtaḥ śrīmān nadanadī patiḥ |
asyāhētōrviśālākṣyāḥ purī cēyaṁ nirīkṣitā||12||
yadi rāmaḥ samudrāntāṁ mēdinīṁ parivartayēt |
asyāḥ kr̥tē jagat cāpi yuktaṁ ityēva mē matiḥ||13||
rājyaṁ vā triṣu lōkēṣu sītā vā janakātmajā|
trailōkya rājyaṁ sakalaṁ sītāyā nāpnuyatkalām||14||
iyaṁ sā dharmaśīlasya maithilasya mahātmanaḥ|
sutā janakarājasya sītā bhartr̥dr̥ḍhavratā ||15||
utthitā mēdinīṁ bhitvā kṣētrē halamukhakṣatē |
padmarēṇunibhaiḥ kīrṇā śubhaiḥ kēdārapāṁsubhiḥ||16||
vikrāntasyārya śīlasya saṁyugē ṣvanivartinaḥ|
snuṣā daśarathasyaiṣā jyēṣṭhā rājñō yaśasvinī||17||
dharmajñasya kr̥tajñasya rāmasya viditātmanaḥ|
iyaṁ sā dayitā bhāryā rākṣasīvaśamāgatā||18||
sarvānbhōgān parityajya bhartr̥ snēhabalātkr̥tā|
acintayitvā duḥkhāni praviṣṭhā nirjanaṁ vanam||19||
saṁtuṣṭā phalamūlēna bhartr̥ śuśrūṣaṇē ratā|
yā parāṁ bhajatē prītiṁ vanē'pi bhavanē yathā||20||
sēyaṁ kanakavarṇāṅgī nityaṁ susmita bhāṣiṇī|
sahatē yātanāmētāṁ anarthānāṁ abhāginī||21||
imāṁ tu śīlasaṁpannāṁ draṣṭumarhati rāghavaḥ|
rāvaṇēna pramathitāṁ prapāmiva pipāsitaḥ||22||
asyānūnaṁ punarlābhāt rāghavaḥ prītimēṣyati|
rājā rājyaparibhraṣṭaḥ punaḥ prāpyēva mēdinīm||23||
kāmabhōgaiḥ parityaktā hīnā bandhujanēna ca|
dhārayatyātmanō dēhaṁ tat samāgamakākṣiṇī||24||
naiṣā paśyati rākṣasyō nēmān puṣpaphaladrumān|
ēkastha hr̥dayā nūnaṁ rāmamēvānupaśyati||25||
bhartā nāma paraṁ nāryā bhūṣaṇaṁ bhūṣaṇādapi|
ēṣātu rahitā tēna bhūṣaṇārhā naśōbhatē ||26||
duṣkaraṁ kurutē rāmō hīnō yadanayā prabhuḥ|
dhārayatyātmanō dēhaṁ na duḥkhē nāvasīdati||27||
imāṁ asitakēśāntāṁ śatapatra nibhēkṣaṇā|
sukhārhāṁ duḥkhitāṁ dr̥ṣṭvā mamāpi vyathitaṁ manaḥ||28||
kṣitikṣamā puṣkarasannibhākṣī
yā rakṣitārāghava lakṣmaṇābhyām|
sā rākṣasībhi rvikr̥tēkṣaṇābhiḥ
saṁrakṣyatē saṁprati vr̥kṣamūlē||29||
himahatanaḷinīva naṣṭaśōbhā
vyasana paramparayā nipīḍyamānā|
saha cara rahitēva cakravākī
janakasutā kr̥paṇāṁ daśāṁ prapannā||30||
asyā hi puṣpāvanatāgra śākhāḥ
śōkaṁ dr̥ḍhaṁ vai janayantyaśōkāḥ|
himavyapāyēna ca śītaraśmiḥ
abhyutthitō naika sahasra raśmiḥ||31||
ityēva marthaṁ kapiranvavēkṣya
sītēya mityēva viniṣṭa buddhiḥ|
saṁśritya tasmin niṣasāda vr̥kṣē
balī harīṇāṁ vr̥ṣabhastarasvī||32||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē vālmīkīyē
caturviṁśat sahasrikāyāṁ saṁhitāyām
śrīmatsundarakāṇḍē ṣoḍaśassargaḥ||
||ōm tat sat||